Nhà Tâm lý học Albert Ellis

Tiêu đề: Nhà Tâm lý học Albert Ellis Wed Jul 15, 2009 9:08 pm

Albert Ellis sinh ngày 17-9-1913 ở Pittsburgh, cha mẹ ông là những người Do Thái.

Ông là anh cả, một người em trai kém ông 2 tuổi và một em gái kém ông 4 tuổi. Cha của Ellis là một doanh nhân không mấy thành công; ông ít quan tâm tới các con và thường xuyên vắng nhà đi làm ăn xa trong suốt tuổi thơ của các con.

Trong tiểu sử của mình, Ellis miêu tả mẹ mình là một phụ nữ chỉ quan tâm đến thế giới riêng của bà với một cảm xúc lưỡng cực. Theo Ellis, bà là một người nói luyên thuyên rất nhiều mà không bao giờ lắng nghe, bà sẽ trình bày các quan điểm mạnh mẽ của bà về hầu như mọi chủ đề nhưng hiếm khi đưa ra một nền tảng thực tế nào cho những quan điểm đó. Giống như người cha, mẹ của Ellis rất xa cách với các con mình. Ellis kể lại rất chi tiết rằng mẹ luôn ngủ khi ông đi tới trường và thường không ở nhà khi ông trở về. Thay thế cho cảm giác cay đắng đó, ông tự nhận trách nhiệm chăm sóc cho các em mình. Ông tự mua một chiếc đồng hồ báo thức bằng tiền riêng để thức dậy sớm và mặc đồ cho các em. Dù thiếu thốn tình cảm, gia đình ông vẫn đủ sống cho đến khi sa sút. Lúc đó cả ba đứa trẻ cần phải tìm việc làm để trợ giúp cho gia đình.

Cậu bé Albert vốn yếu ớt và trải qua nhiều vấn đề về sức khỏe trong suốt tuổi trẻ của mình. Lúc 5 tuổi, cậu phải vào viện để làm một tiểu phẫu về thận, cậu cũng phải vào viện vì viêm amidan cấp. Albert kể rằng ông đã 8 lần nhập viện chỉ trong độ tuổi từ 5 đến 7, có lần nhập viện kéo dài tới gần một năm. Cha mẹ ông rất ít hoặc hầu như không biểu lộ tình cảm gì để nâng đỡ cho ông trong suốt những năm đó, hiếm khi thăm nom hay khuyên nhủ ông. Ông nói mình đã học để đương đầu với những nghịch cảnh theo như cách ông nói là "tạo thành một sự trưởng thành dửng dưng với tình trạng bị bỏ rơi". Cha mẹ đã ly hôn khi ông 12 tuổi.

Thời trung học ông đã mơ ước trở thành người viết tiểu thuyết nổi tiếng nhất nước Mỹ. Kế hoạch cuộc đời ông đặt ra là hoàn thành việc học trung học, kiếm tiền đủ để có thể nghỉ hưu năm 30 tuổi và tự do viết mà không phụ thuộc vào tiền bạc. Cuộc suy thoái kinh tế thời đó đã làm ông không thể thực hiện mong ước, nhưng ông vẫn hoàn thành việc học với tấm bằng trung cấp về quản trị kinh doanh từ đại học thành phố New York. Năm 1938 ông trở thành người quản lý nhân sự của một hãng bán quà tặng và đồ trang trí.

Ellis dùng thời gian rỗi để viết truyện ngắn, kịch, tiểu thuyết, thơ vui, tiểu luận và sách tả thực. Ông cũng tìm cách viết về thể loại văn viễn tưởng vồn không phải xu hướng của ông, nhưng nhờ đó mà ông nhận ra tài năng của mình về văn tả thực. Năm 28 tuổi, ông đã hoàn thành khoảng hai tá bản thảo viết tay nhưng chưa có dịp đưa đi xuất bản.

Khả năng viết văn tả thực hướng ông viết về lĩnh vực bản năng giới tính của con người, và ông đã thu được nhiều hiểu biết cho chuyên luận về tự do tình dục. Rất nhiều bạn bè bắt đầu tìm tới ông để hỏi lời khuyên, và Ellis nhận ra rằng mình có thể tham vấn tốt như là việc viết. Năm 1942, ông bắt đầu việc nghiên cứu để đạt tấm bằng thạc sỹ tâm lý lâm sàng tại đại học Columbia nơi đã đào tạo những nhà tâm lý học theo trường phái phân tâm cổ điển. Ông bắt đầu tự thực hành bán thời gian về tham vấn giới tính và gia đình không lâu sau khi nhận bằng vào tháng 6-1943, trong khi vẫn học tập để đạt học vị tiến sĩ. Ellis bắt đầu xuất bản những bài viết mới ngay trước khi nhận bằng tiến sĩ. Vào năm 1946, ông đã viết một bài phê bình các trắc nghiệm nhân cách phóng chiếu dùng bút và giấy đang được sử dụng rộng rãi mà không được chuẩn hóa. Ông kết luận rằng chỉ có Bảng khảo sát nhân cách của đại học Minnesota (MMPI) mới là công cụ nghiên cứu chuẩn về nhân cách (Ellis,1946).

Sau khi đạt học vị tiến sĩ, Ellis tìm kiếm thêm cơ hội học tập về phân tâm học. Như hầu hết các nhà tâm lý học thời đó cảm thấy hấp dẫn bởi tính huyền bí và phức tạp của các lý thuyết của Freud. Không lâu sau khi nhận bằng tiến sĩ năm 1947, Ellis bắt đầu tiến hành tự phân tâm với sự giám sát của Richard Hulbeck (người đã được Herman Rorschach phân tâm) và lúc ấy là lãnh đạo khóa huấn luyện phân tâm tại Viện Karen Horney. Horney cũng để lại dấu ấn lớn trong tư tưởng của ông, dù là chỉ qua các tác phẩm của Alfred Adler, Erich Fromm và Hary Stack Sullivan cũng đóng vai trò định hình nên kiểu thức tâm lý học của ông.

Sự gia tăng về hiểu biết và kinh nghiệm trong phân tâm học càng làm cho ông băn khoăn về nguyên tắc khoa học và tính hiệu lực của nó. Đầu năm 1947, Ellis xuất bản bài viết "Thần giao cách cảm và Phân tâm học: Một bài phê bình về những nghiên cứu gần đây", bài đầu tiên trong một loạt bài về chủ nghĩa huyền bí phản khoa học và tôn giáo tính trong tâm lý học.

Sự tin tưởng của Ellis vào phân tâm học nhanh chóng thay đổi. Ông khám phá ra rằng khi ông gặp thân chủ chỉ một lần mỗi tuần hoặc thậm chỉ vài tuần một lần, họ vẫn tiến triển giống như khi ông gặp họ hàng ngày. Ông tạo thêm một vai trò năng động hơn, khuyên bảo và trực tiếp giải thích như khi ông tham vấn về lĩnh vực gia đình và giới tính. Thân chủ của ông dường như tiến triển tốt hơn là khi ông chỉ dùng kỹ thuật phân tâm một cách thụ động.

Khi kết thúc việc thực hành bán thời gian ở New York, Ellis làm việc toàn thời gian như một nhà tâm lý cho bang New Jersey và trở thành nhà tâm lý học hàng đầu của bang vào năm 1950. Tuy nhiên, ông rời cương vị lãnh đạo của Trung tâm Chẩn đoán New Jersey và phát triển công việc thực hành toàn thời gian của mình như một chuyên gia về tính dục. Ông là nhà tâm lý học ủng hộ cho xu hướng tự do tính dục và tính dục đồng giới.

Trong suốt thời gian đầu của sự nghiệp, ông kết hôn hai lần và cả hai đều kết thúc. Những người vợ và những người phụ nữ ông yêu đều không đem tới cho ông đứa con nào. Tất cả các cuộc tình đều chóng vánh và kết thúc trong nhiều xung đột. Đó cũng là bối cảnh để ông viết nên nhiều tác phẩm về chủ đề tính dục.

Do được nổi tiếng nhờ các tác phẩm đã xuất bản và lại có chuyên môn tinh thông về lĩnh vực tính dục con người, Ellis là một trong những nhà tâm lý học ít ỏi ở New York có khả năng kiếm tiền từ việc thực hành tâm lý. Ông nhận thấy rằng, hầu như tất cả những người nhiễu tâm thông thường đều có xu hướng viện dẫn ra những suy nghĩ không hợp lý và cứng nhắc. Điều mà Ellis nhận thấy là một khám phá lớn từ tác phẩm "Sự đau khổ, sự ngu ngốc và các triệu chứng" của Dollard và Miller (1950). Trong sự kết hợp của họ về các khái niệm phân tâm và hành vi, họ cho rằng tình trạng nhiễu tâm bị gây ra bởi sự ức chế có điều kiện các suy nghĩ và hành vi vốn đưa đến lo âu.

Tháng 1-1953, Ellis tách rời khỏi cách tiếp cận phân tâm và có xu hướng về trị liệu nhận thức. Ông đang chủ trương một cách tiếp cận tâm lý trị liệu mới mẻ, năng động và trực tiếp hơn. Năm 1955, ông đặt tên cho cách tiếp cận mới của mình là Trị liệu cảm xúc hợp lý (Rational-Emotive Therapy: RET), nó đòi hỏi nhà trị liệu giúp thân chủ hiểu biết rằng triết lý sống của họ bao gồm nhiều niềm tin gây ra cảm giác đau khổ của họ và họ cần thay thế những niềm tin phi lý bằng những niềm tin thích nghi hơn. Năm tiếp theo, Ellis bắt đầu giảng dạy kỹ thuật mới của mình cho những nhà trị liệu khác và vào năm 1957, ông công bố chính thức điều đầu tiên là trường phái trị liệu nhận thức hành vi đề nghị các nhà trị liệu giúp con người chỉnh sửa hành vi và suy nghĩ của họ như là sự trị liệu cho các nhiễu tâm.

Hai năm sau, Elllis xuất bản cuốn sách "Làm sao để sống cùng với chứng nhiễu tâm" dựa trên phương pháp mới của mình. Năm sau đó, Ellis giới thiệu một bài báo về cách tiếp cận mới của mình trong hội nghị của Hiệp hội Tâm lý học Mỹ ở Chicago. Vào thời kỳ đó, đang thịnh hành trong tâm lý học thực nghiệm là chủ nghĩa hành vi, còn trong tâm lý học lâm sàng là các trường phái phân tâm học của Freud, Jung, Adler và Perls. Mặc dù cách tiếp cận của Ellis nhấn mạnh vào các phương pháp nhận thức, cảm xúc và hành vi, sự nhấn mạnh nhận thức của ông đã kích động hầu hết mọi người phản đối những ai theo tư tưởng của Alfred Adler. Do đó, ông thường được tiếp đón với sự thù nghịch tại các cuộc hội thảo chuyên môn và trong các bài viết. Đáng chú ý là trong các cơ hội ở nhiều cuộc hội nghị của APA, Pritz Perls người xây dựng nên liệu pháp Gestal thích viện dẫn tới "sự hợp lý" của Ellis một cách châm biếm trong khi hoàn toàn lờ đi các thành tố về hành vi và có trải nghiệm của RET.

Dù rằng việc phổ biến cách tiếp cận của mình khá chậm nhưng Ellis cũng đã lập được học viện của riêng mình. Học viện về trị liệu cảm xúc hợp lý được lập như một tổ chức không chính thức vào năm 1959. Năm 1968 nó được chính quyền New York gọi là một học viện tập huấn và làm lâm sàng tâm lý.

Cuốn sách thành công đầu tiên của ông là "Nghệ thuật và khoa học về tình yêu" xuất bản năm 1960, cho tới nay ông đã có hàng chục cuốn sách được xuất bản và hơn 600 bài viết về REBT, gia đình và giới. Năm 2005, cuốn sách thứ 78 của ông "Huyền thoại về lòng tự trọng" được xuất bản. Ông vẫn đảm nhận cương vị chủ tịch danh dự của viện mang tên ông ở New York, nơi cung cấp những chương trình tập huấn chuyên nghiệp và trị liệu cho cá nhân, gia đình và nhóm.

Albert Ellis mất ngày 24-7-2007 sau một thời gian dài lâm bệnh.