Giai đoạn khủng hoảng đầu tiên trong sự phát triển của trẻ, đó là giai đoạn sau khi sinh. Các nhà tâm lý học nói rằng chấn thương đầu tiên mà đứa trẻ phải trải nghiệm mạnh đến nỗi suốt quãng đời sau này nó phải trải qua với dấu hiệu chấn thương đầu đời đó. Nhưng khó mà đồng ý với điều này nếu tính đến chuyện lúc ấy trẻ sơ sinh chưa hề có cuộc sống tâm lý, và tiếng khóc chào đời chỉ là một sự chuyển đổi của trạng thái thở. Bản thân việc sinh ra ở một nghĩa rõ rang là sự chuyển đổi từ trạng thái tồn tại ký sinh sang một hình thái sống riêng biệt. Đó thật ra là sự chuyển đổi từ bong tối ra ánh sáng, từ ấm sang lạnh, từ một hình thái dinh dưỡng này sang một hình thái dinh dưỡng khác.
Khủng hoảng sau khi sinh-là một giai đoạn chuyển tiếp từ dạng sống trong bào thai ra ngoài bào thai. Một đứa trẻ mới sinh là hoàn toàn bất lực. Nếu không có người lớn, sau mấy giờ nó sẽ chết. người lớn bảo vệ cho nó khỏi nóng lạnh, khỏi tiếng động…
Các nhà khoa học cho rằng quá trình hình thành não bộ ở khỉ diễn ra mạnh nhất ở nửa đầu của thai kỳ còn ở người thì ở nửa thời kỳ thứ hai. Từ đây suy ra rằng, những tháng cuối của thời kỳ mang thai của phụ nữ là vô cùng quan trọng. Người ta xác định được rằng đến thời điểm sinh, tỉ lệ các vùng vỏ não chính của người và khỉ là không thay đổi. Nhưng sau khi sinh diện tích của các bán cầu lớn của não người tăng lên 3-4 lần còn ở khỉ chỉ là 1,25 lần.
Quan sát trẻ sơ sinh chúng ta nhận thấy rằng ngay việc bú vú mẹ có cũng phải học. điều duy nhất trẻ có thể làm là”giữ thế trong bụng mẹ” nằm co chân co tay. Thực ra trẻ sơ sinh cũng đã có những phản xạ bẩm sinh. Song những phản xạ này không phải là cơ sở để hình thành nhân cách.
Ngay từ đầu giữa trẻ và người lớn đã xuất hiện quan hệ khách quan cần thiết. Sự thống nhất tâm lý giữa mẹ và con còn cần có thời gian để xuất hiện. Trẻ sơ sinh ngủ 80% thời gian trong ngày. Giấc ngủ chưa hề là đặc trưng của thời gian ban đêm và mang tính “bán chức năng”-nửa ngủ nửa thức. 20% thời gian còn lại trẻ thức chỉ thức để bú.